تغییرات جدید در قانون تابعیت کانادا ممکن است باعث شود بسیاری از فرزندان کاناداییها از حق دریافت شهروندی کانادا محروم شوند. این تغییرات در لایحه فدرال C-3 موسوم به «قانون اصلاح قانون تابعیت» اعمال شدهاند و در صورت تصویب نهایی، دامنه شهروندی از طریق تولد یا فرزندخواندگی را محدودتر از نسخههای پیشین خواهند کرد.
محدودیت شهروندی برای نسلهای بعدی
بر اساس تازهترین اصلاحات لایحه C-3، کودکانی که در خارج از کشور از والدینی که خود از طریق نسب (یعنی نه با تولد یا تابعیت مستقیم) شهروند کانادا شدهاند، متولد یا به فرزندی پذیرفته میشوند، تنها در صورتی شهروندی کانادا را دریافت خواهند کرد که والد کانادایی آنها، حداقل سه سال از پنج سال گذشته را در خاک کانادا زندگی کرده باشد.
در نسخه قبلی لایحه، این شرط حضور فیزیکی سهساله در کانادا بدون الزام به بازه زمانی خاصی بود. این تغییر عملاً معیار سختگیرانهتری برای اثبات ارتباط «قوی» با کانادا ایجاد کرده است.
چه کسانی از این محدودیت معاف هستند؟
کودکانی که پیش از اجرایی شدن قانون جدید متولد یا به فرزندخواندگی پذیرفته شدهاند، مشمول این محدودیتها نخواهند شد و در صورت تصویب لایحه به شکل فعلی، واجد شرایط دریافت شهروندی کانادا خواهند بود.
شروط تازه: ارزیابی امنیتی و دانستن زبان رسمی
نسخه جدید لایحه همچنین دو شرط تازه را اضافه کرده است که در نسخههای قبلی وجود نداشت:
-
ارزیابی امنیتی: متقاضیان بالای ۱۸ سال برای دریافت اثبات شهروندی باید از نظر تهدیدات امنیت ملی، نقض حقوق بشر، سوابق کیفری و تحریمهای اقتصادی بررسی شوند.
-
آزمون زبان و دانش فرهنگی: افراد بین ۱۸ تا ۵۵ سال باید تسلط کافی به یکی از زبانهای رسمی کانادا (انگلیسی یا فرانسوی) و همچنین دانش کافی درباره کانادا و حقوق و مسئولیتهای شهروندی داشته باشند.
مروری بر محدودیت نسل اولی (FGL)
قانون فعلی تابعیت کانادا (آخرین بار در سال ۲۰۰۹ اصلاح شد) تنها به نسل اول متولدین خارج از کانادا اجازه دریافت شهروندی از طریق نسب را میدهد. بر اساس این قانون، فرزندان شهروندان کانادایی که خود از طریق نسب شهروند شدهاند، واجد شرایط دریافت تابعیت نیستند. این قانون تحت عنوان محدودیت نسل اولی (FGL) شناخته میشود.
در دسامبر ۲۰۲۳، دادگاه عالی انتاریو این قانون را خلاف قانون اساسی اعلام کرد. لایحه C-3 تلاش دولت فدرال برای بازنگری و محدودسازی مجدد این قانون به شکلی باریکتر است.
گزارش سالانه به مجلس و اقدامات موقت
در نسخه جدید لایحه C-3، وزیر مهاجرت موظف خواهد شد گزارش سالانهای به مجلس درباره تعداد افرادی که تحت این قانون شهروند شدهاند، ارائه کند. همچنین، گزارشی درباره مواردی که ارزیابی امنیتی کنار گذاشته شده، نیز باید منتشر شود.
مهلت نهایی اصلاح قانون تابعیت کانادا
بر اساس تصمیم دادگاه، آخرین مهلت دولت برای اصلاح و تصویب نسخه جدید قانون تابعیت، ۲۰ نوامبر ۲۰۲۵ است. برای تبدیل لایحه به قانون، C-3 باید در مرحله سوم در هر دو مجلس پارلمان تصویب شده و سپس تأیید سلطنتی دریافت کند.
راهحل موقت برای کاناداییهای گمشده (Lost Canadians)
در حال حاضر، افراد آسیبدیده از قانون FGL میتوانند از طریق درخواست تابعیت بهصورت اختیاری، شهروندی دریافت کنند. این افراد باید درخواست اثبات شهروندی را بهصورت آنلاین به همراه مدارک لازم ارسال کنند. بررسی این درخواست توسط اداره مهاجرت کانادا (IRCC) حدود ۸ ماه زمان میبرد. متقاضیانی که در شرایط اضطراری یا سخت قرار دارند، میتوانند برای رسیدگی فوری درخواست دهند.
پیشنهاد لغو تابعیت تولد رد شد
در جریان بررسی لایحه، پیشنهاد محافظهکاران برای لغو تابعیت از طریق تولد در کانادا توسط کمیته رد شد. این پیشنهاد از سوی نماینده محافظهکار، میشل رمپل گارنر مطرح شد و طبق آن، تنها کودکانی که در کانادا متولد شدهاند و دستکم یکی از والدین آنها شهروند یا مقیم دائم باشد، میتوانستند تابعیت بگیرند.
در حال حاضر، طبق اصل تابعیت از طریق تولد (Birthright Citizenship)، همه کودکانی که در خاک کانادا به دنیا میآیند، صرفنظر از وضعیت اقامت والدینشان، شهروند محسوب میشوند. (با استثنائاتی مانند فرزندان دیپلماتهای خارجی)
جمعبندی
لایحه C-3 و اصلاحات اخیر آن میتوانند آینده تابعیت برای نسلهای آینده کاناداییهای خارجنشین را دگرگون کنند. در حالی که برخی این محدودیتها را ضروری برای حفظ پیوند با کشور میدانند، بسیاری دیگر آن را نقض حقوق اساسی و تبعیضآمیز تلقی میکنند. پیگیری روند تصویب این قانون تا نوامبر ۲۰۲۵ برای همه خانوادههای مهاجر اهمیت زیادی دارد.
