بر اساس برنامه از پیش اعلام شده، مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا بعد ازظهر پنجشنبه به وقت شرق آمریکا، شخصاً در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک حضور یافت تا خواسته آمریکا مبنی بربازگشت تحریم های بین المللی علیه ایران را رسما به رئیس دورهای شورای امنیت ارائه دهد.
ریاست دورهای شورای امنیت هماکنون با اندونزی است و خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارش خود میگوید که هیچیک از دیگر اعضای شورای امنیت تصور نمیکنند آمریکا به دلیل خروج از برجام، از حق قانونی برای ارائه درخواست بازگشت تحریمهای ایران برخوردار باشد.
در نامهای که به رئیس دورهای شورای امنیت ارائه شده، آقای پومپئو به «عدم اجرای قابل توجه» تعهدات مرتبط با توافق هستهای توسط ایران اشاره شده و تصریح کرده است که در نتیجه روند منتهی به اعمال دوباره تحریمهای سازمان ملل علیه ایران آغاز شده است.
پیشتر آژانس بینالمللی انرژی اتمی، که پایبندی ایران به تعهدات برجامیاش را ارزیابی میکند مواردی از نقض تعهدات ایران را گزارش کرده است، گرچه تهران میگوید گامهای چندگانهاش در کاهش اجرای تعهدات برجامی نتیجه خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریمهای خود علیه ایران بوده است.
روز چهارشنبه هم دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا اعلام کرد که کشورش مصمم به بازگشت تحریمهای معلق شده سازمان ملل علیه ایران است و در این زمینه سازوکار موسوم به ماشه را کلید خواهد زد.
مکانیسم ماشه سازوکاری پیشبینی شده در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است که به طرفهای برجام اجازه میدهد در تخطی ایران از تعهداتش، بازگشت خودکار همه تحریمهای بینالمللی را که تعلیق آنها موضوع این قطعنامه است، درخواست کنند. این قطعنامه در سال ۲۰۱۵ و در حمایت از توافق هستهای ایران به تصویب شورای امنیت رسید.
آمریکا به دلیل خروج از توافق هستهای، عضو برجام نیست اما معتقد است از آنجا که در قطعنامه ۲۲۳۱ مورد اشاره قرار گرفته، همچنان میتواند برای فعالسازی این سازوکار درخواست دهد.
با این حال طرفهای دیگر توافق هستهای از جمله چین و روسیه معتقدند آمریکا به دلیل خروج از برجام نمیتواند از این سازوکار استفاده کند و در این زمینه اتحادیه اروپا هم با این استدلال همنظر است.
روز پنجشنبه ساعاتی پیش از ارائه درخواست آمریکا به شورای امنیت، نماینده روسیه در سازمان ملل گفته بود که خواسته آمریکا را به عنوان مکانیسم ماشه تلقی نمیکند و افزوده بود که تصور نمیکنیم آمریکا دلیل و حق قانونی برای این اقدام داشته باشد و قطعاً چنین چیزی را به چالش خواهیم کشید.
همزمان وزیر خارجه ایران نیز در نامهای به شورای امنیت، از اعضای این شورا خواسته بود که درخواست آمریکا برای بازگشت تحریمهای بینالمللی را رد کنند.
